Նախորդ թողարկման հրապարակումներից մեկում հարեւանցիորեն անդրադարձել ենք իտալական La Repubblica թերթի հետ Նիկոլ Փաշինյանի աղմկահարույց զրույցին, որի հիմնական ատաղձն աղերսվում է հայ-ռուսական դաշնակցային հարաբերությունների համատեքստում Հայաստանի ազգային շահերին ու անվտանգությանը: Հարցազրույցում կարմիր թելի պես անցնում է այն գաղափարը, որ անվտանգության ոլորտում մեկ երկրից՝ տվյալ դեպքում Ռուսաստանից կախվածությունը սխալ է, որի «դառը պտուղները ճաշակելուց հետո» Հայաստանը, ըստ գործադիրի ղեկավարի, փորձում է բազմազանեցնել իր անվտանգային քաղաքականությունը՝ մասնավորապես ընդլայնել ռազմաքաղաքական գործընկեր-երկրների շրջանակը:

Ճիշտ է, նման փորձերի մասին լայն հանրությանը ոչինչ հայտնի չէ, բայց փոխարենը լավ հայտնի է, թե «քարն» ում բոստանն է նետում Փաշինյանը: Վերջին շրջանում նա եւ իր թիմակիցները առիթը բաց չեն թողնում տարատեսակ մեղադրանքներ հասցեագրելու Ռուսաստանին՝ հարավկովկասյան տարածաշրջանում նրա դիրքերը թուլացնելու հատուկ դիտավորությամբ: Ռազմավարական միակ դաշնակցի նկատմամբ հռետորաբանության կոշտացումը՝ հատկապես սահմանին իրավիճակի սրացման ներկա պայմաններում, ոչ մի լավ բան չի խոստանում: Ավելին՝ նման պահվածքը արկածախնդրություն է, եթե հաշվի առնենք նաեւ Ադրբեջանի հետ Արցախի շփման գծի երկայնքով ռուս խաղաղապահ առաքելության ներկայությունը:

Այո, ՌԴ-ն մեր ուզած դաշնակիցը չէ, վատն են սահմանին կանգնած խաղաղապահները, անհուսալի են, բայց ամեն դեպքում մեր 120 հազար հայրենակիցների «արթուն աչքն» են, եւ քանի դեռ չունենք ավելի լավը, պետք է եղածը փայփայենք, ոչ թե արժեզրկենք ու դժգոհ փնթփնթանք: Մի հասարակ հարց՝ բոլորին. կա՞ մեկը, ում համար պարզ չէ, որ եթե 44-օրյա պատերազմից հետո այս 3 տարում չլիներ ռուսական զորակազմը, Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ վաղուց կլանած կլիներ ողջ Արցախը: Ոչ ՄԱԿ-ը դա կարող էր կասեցնել, ոչ էլ, առավել եւս, հեռադիտակներով տարածաշրջան ժամանած եվրոպացի դիտորդները, որոնք ավելի շուտ Ադրբեջանի օգտին են աշխատում, եթե չասենք՝ լրտեսում:

Եվ, ընդհանրապես, Ռուսաստանին ոչ թե պետք է քարկոծել, այլ զգուշանալ նրանից: Հին ասացվածք կա՝ «վայը տարել է նրան, ով կփորձի բարկացնել «հյուսիսային արջին»»: Մեր դեպքում նա կարող է վատ դաշնակցից վերածվել վտանգավոր թշնամու եւ Հայաստանի դեմ նոր պատերազմ «սարքել»: Ինչ-ինչ՝ նման լծակներ նա ունի, մանավանդ երկրի ներկա խոցելի վիճակում, երբ իշխանություններն անպատրաստ են պատերազմի: Որոշ հայ վերլուծաբաններ չեն բացառում, որ իշխանական ու մերձիշխանական շրջանակներում գեներացվող հակառուսական տրամադրությունները կարող են հայ-ադրբեջանական սահմանին հանգեցնել լարվածության սրմանը կամ, աստված մի արասցե, արտաքին նոր ագրեսիայի հրահրմանը:

Ուրեմն՝ ի՞նչ են ուզում կամ ի՞նչ են անում մեր իշխանությունները՝ բացի Ռուսաստանին անընդհատ քլնգելուց. Փաշինյանն անթաքույց հայտարարում է, որ ՀՀ-ում նրա ռազմական ներկայությունը մեզ համար սպառնալիք է, ՀԱՊԿ-ն էլ անարդյունավետ կառույց է, որը չի արտահայտում Հայաստանի շահերը: Ալեն Սիմոնյանն արհամարհած ունի Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցչին եւ պատվից ցածր է համարում արձագանքել Հռոմի ստատուտը ԱԺ-ում վավերացնելու վերաբերյալ «ինչ-որ քարտուղարուհու» դիտարկմանը՝ հայտարարելով, որ դա իր մակարդակը չէ: Դե, առաջին տիկին կոչեցյալն էլ, ՌԴ-ի ջգրու, ցուցադրաբար հումանիտար օգնություն է տանում պատերազմից տուժած ուկրաինացի երեխաներին եւ մասնակցում այդ երկրի առաջին տիկնոջ նախաձեռնած միջոցառմանը:

Ի դեպ՝ Աննա Հակոբյանի «օգնությունը» սոցցանցերում մեծապես բացասական արձագանք ստացավ: Մարդիկ հիշեցնում են, որ Ուկրաինան 2020-ին պաշտոնապես շնորհավորել էր Ադրբեջանին՝ Արցախի ու Հայաստանի դեմ ձեռնարկած ռազմական ագրեսիայի եւ դրա հետեւանքների կապակցությամբ: Չպետք է մոռանալ նաեւ, որ Ուկրաինան այն երկիրն է, որը պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանին «սպիտակ ֆոսֆոր» պարունակող ռազմամթերք էր մատակարարել: Այն, բնականաբար, կիրառվեց հայերի դեմ եւ մեծ վնաս հասցրեց մարդկանց ու շրջակա միջավայրին: ՀՀ իշխանության «համարժեք» փոխօգնությունը, ինչպես տեսանք, որոշակի ուշացումով, բայց տեղ հասավ: Ինչեւէ:

Թվում է՝ նման դեմարշներով հանրությանն այլեւս չես զարմացնի: Բայց իրական գետնի վրա խեղկատակությունը չափ ու սահման չունի: Դեռ Աննա Հակոբյանը ուկրաինական հողից ոտքը դուրս չդրած՝ հայտնի դարձավ, որ այս անշնորհակալ երկրի ԱԳՆ-ն հանդես է եկել հայտարարությամբ՝ դատապարտելով սեպտեմբերի 6-ին Արցախում տեղի ունեցած ընտրությունները: «Ղարաբաղում, այսպես կոչված, «նախագահական ընտրությունների» անցկացումը հակասում է միջազգային իրավունքի նորմերին ու սկզբունքներին, եւ դրանց արդյունքներն առոչինչ են։ Ուկրաինան եւս մեկ անգամ իր աջակցությունն է հայտնում Ադրբեջանի ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը…»,- ասված է ԱԳՆ-ի տարածած հայտարարությունում:

Ռուսաստանի դեմ մյուս դեմարշի առիթը սեպտեմբերի 11-20-ը Հայաստանում անցկացվող հայ-ամերիկյան համատեղ զորավարժություններն են, որոնց անդրադարձել է Վ.Պուտինի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովը՝ նշելով, որ Երեւանի ծրագրերը մտահոգության տեղիք են տալիս: Հայաստանի եւ ԱՄՆ-ի միջեւ զորավարժությունները, ըստ նրա, «չեն նպաստում տարածաշրջանում իրավիճակի կայունացմանը»: Նույն թեմայի առնչությամբ իր խոսքն է ասել նաեւ Ռուսաստանի թիվ մեկ դիվանագետը. նա տարօրինակ է համարում, որ Երեւանն արդեն երկու տարի չի մասնակցում ՀԱՊԿ-ի զորավարժություններին՝ դա բացատրելով այդ կառույցի կողմից ադրբեջանական ագրեսիան չդատապարտելու հանգամանքով:

Ուշագրավ մոտեցում է: Պարզվում է՝ եթե ՀԱՊԿ-ը դատապարտեր Ադրբեջանին, այդ դեպքում Հայաստանը նրա հետ կաշխատեր, բայց քանի որ չի դատապարտել, նեղացել ու դեմքով շրջվել է ԱՄՆ-ի կողմը, իբր՝ թող Ռուսաստանը հասկանա, որ առանց իրեն չենք կորչի: «Մենք հարցնում ենք,- սեպտեմբերի 10-ին G20-ի գագաթաժողովին հաջորդած մամուլի ասուլիսում հայտնել է Լավրովը,- ինչո՞ւ եք, ուրեմն, շփվում ամերիկացիների, եվրոպացիների հետ, որոնք եւս չեն դատապարտել Ադրբեջանին: Պատասխանում են՝ «Նրանք մեր դաշնակիցները չեն, դուք պետք է դատապարտեք»: «Բավական տարօրինակ, պարզունակ տրամաբանություն է»,- եզրակացրել է Սերգեյ Լավրովը:

Բերված օրինակը սոսկ վերահաստատումն է հոդվածում արծարծված փաստարկների: Իսկ փաստարկներից գլխավորն այն է, որ իշխանությանն ու իշխանամերձ շրջանակներին, ինչպես նաեւ «սորոսահայ» հանրությանը միայն պատրվակ է հարկավոր Ռուսաստանի հետ բոլոր կապերը խզելու, նրան տարածաշրջանից վանելու պատվերի իրականացմանը հնարավորինս աջակցելու, իսկ բազմաչարչար հայոց աշխարհի հայացքը դեպի արեւմուտք դարձնելու համար: Իրականում սա, ազգակործան ու պետականակործան ճանապարհ է կամ, պատկերավոր ասած, սեփական ոտքին արձակած կրակոց:

Թե ինչ տեղի ունեցավ այդ ճանապարհին ոտք դրած Վրաստանի, Մոլդովայի, Լատվիայի հետ, մենք տեսանք՝ մեկը կորցրեց Աբխազիան ու Աջարիան, մյուսը՝ Մերձդնեստրը, երրորդն էլ հատուցեց ազգաբնակչության շուրջ 40 տոկոսով, որն արտագաղթեց երկրից: Հաջորդն այսօր Ուկրաինան է, տեսեք՝ ինչ է կատարվում: Հայաստանը կորցնելու ավելի շատ բան ունի, որովհետեւ Ռուսաստանի հետ մեր կապերն ավելի շատ են՝ տնտեսական, անվտանգային, սոցիալ-հոգեբանական եւ այլն: Ի վերջո՝ չմոռանանք, որ ՌԴ-ում այսօր ավելի շատ հայ է ապրում, քան Հայաստանում: Հետեւություններն ինքներդ արեք:

Գեւորգ Բրուտենց