Ինչպե՞ս կանխել Ադրբեջանի ռազմական սադրանքները շփման գծում, հնարավո՞ր է հակախաղ գտնել Ադրբեջանի «ռազմական դիվանագիտությանը»:
Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանը շատ հստակ պատասխան ունի այս հարցին՝ պետք է վարել այնպիսի քաղաքականություն, որը կչեզոքացնի սահմանային միջադեպերից քաղաքական օգուտներ քաղելու Ադրբեջանի քաղաքականությունը:
«Ամեն կրակոց պիտի աշխատի Ադրբեջանի դեմ: Այդ ժամանակ միայն նա կարող է հազար անգամ մտածել՝ արժի՞ կիրառել այս քաղաքականությունը, թե՞ ոչ»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ հարցազրույցում հայտարարեց քաղաքագետը՝ անդրադառնալով ԼՂ հարցի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձություններին:
– Պարոն Սարգսյան, ինչո՞վ եք բացատրում վերջին օրերին Ադրբեջանի կողմից իրադրության սրումը շփման գծում՝ կրակի ինտենսիվացումը, որի հետևանքով հայկական կողմը կրկին կորուստներ է կրել: Քաղաքական ի՞նչ խնդիրներ է այժմ դրել իր առջև Ադրբեջանը:
– Նախորդ հարցազրույցում արդեն նշել եմ, որ Ադրբեջանի ամեն մի քայլ շփման գծում ռազմաքաղաքական ակցիա է՝ քաղաքական նպատակներով: Մի բան կարող եմ ավելացնել իմ ասածին, որ փաստորեն փորձելով փոխել Ապրիլյան պատերազմից հետո հիմնախնդրի շուրջ ստեղծված քաղաքական վիճակը՝ Ադրբեջանը խնդիրներ ունեցավ Ռուսաստանի հետ՝ կապված Լավրովի հայտնի պատասխանի հետ: Ադրբեջանի արտգործնախարարը դրանից հետո գնաց Մոսկվա, եկավ-ասաց, որ դժգոհ է Լավրովի հետ հանդիպումից: Փաստորեն Ադրբեջանը չկարողացավ ստանալ Ռուսաստանից այն, ինչ ուզում էր: Եվ հիմա արդեն կարելի է ասել, որ Ալիևի այցը Եվրոպա, Ադրբեջանի խաղերը Ուկրաինայի հետ ճնշման ինչ-որ լծակներ են Ռուսաստանի դեմ, որը փորձում է Ալիևը ցույց տալ՝ հույս ունենալով, որ ռուսները նորից կգան և կընդունեն իրենց պայմանները:
– Այսինքն՝ հակամարտության գոտում իրադրությունը սրելը համարում եք դեմարշ Ռուսաստանի դե՞մ:
– Դա զուգահեռ է՝ Լապշինի արտահանձման հետ միասին իրավիճակին լրջություն տալու համար: Դա շատ պարզ ու հստակ է, որովհետև ինչո՞ւ պիտի դա այդքան ցուցադրական անեին, այսինքն՝ Լապշինի հետ կապված թոհուբոհը և միջադեպը շփման գծում իրար հետ փոխկապակցված են, Ադրբեջանի կապրիզների հերթական ցուցադրությունն է, փորձում է ատամներ ցույց տալ բոլորին՝ Ռուսաստանին, Մինսկի խմբին, որ չի ընդունում իր առջև դրված պայմանները: Բոլորս էլ գիտենք, որ Ադրբեջանի առջև դրված հիմնական պայմանը շփման գծում հետաքննության մեխանիզմներ տեղադրելն է: Հարցը այդպես էլ կախված է մնացել, բանակցությունները դրա հետ են կապված: Ադրբեջանը որևէ ցանկություն չունի դա անել:
– Նկատի ունեք՝ Ադրբեջանի կողմից դեպի Եվրոպա թեքվելը կամ Ալիևի այցելությունը Բրյուսել կրկին ազդակ էր կամ բողոք Ռուսաստանին:
– Իհարկե, Ալիևը կարծես թե հստակ ասաց, որ նորից ուզում են խորացնել հարաբերությունները Եվրոպայի հետ: Այս բոլորը, իհարկե, դեմարշներ են Ռուսաստանի դեմ:
– Պարոն Սարգսյան, Ադրբեջանը իրականում շատ հեռու է արևմտյան արժեքներից, ժողովրդավարությունից, մարդու իրավունքներից, բայց անհրաժեշտության դեպքում կարողանում է իր շահերը համադրել կամ տեղավորել Արևմուտքի, արևմտյան երկրների շահերի ընդհանուր համատեքստում: Այս իմաստով՝ Հայաստանը այսօրվա իրավիճակում ճի՞շտ է դիրքավորում՝ ավելի շատ մնալով Ռուսաստանի շահերի և ազդեցության շրջանակներում: Ադրբեջանը կարողանում է օգտագործել Բելառուսի, Ուկրաինայի հակասությունները Ռուսաստանի հետ: Հայաստանի կեցվածքը որքանո՞վ է ճիշտ:
– Հայաստանը երբեք էլ կեցվածք չի ունեցել: Երբ փորձում ենք հասկանալ Ադրբեջանի քաղաքականությունը, շատ հեշտությամբ տեսնում ենք տրամաբանությունը: Հայաստանի քաղաքականության մեջ որևէ բան չկա՝ բացի հոխորտալուց, որ «էս կանենք, էն կանենք», այսօր կրկին տեսնում ենք այդ հոխորտալը: Մարդկանց թվում է, թե իրենց խոսքերից կվախենան: Դա է Հայաստանի քաղաքականությունը: Մինչդեռ Հայաստանի քաղաքականությունը պետք է լիներ Ադրբեջանի այդ քաղաքական գիծը չեզոքացնելը: Քանի դեռ սահմանային միջադեպերը օգուտ են տալիս Ադրբեջանին, Ադրբեջանը անընդհատ սարքելու է այդ միջադեպերը:
– Բայց Դուք տեսնո՞ւմ եք հակախաղ դրան:
– Հակաքայլը այն է, որ եթե պարզ տեսնում եք այդ քաղաքականությունը, պիտի վարեք այնպիսի քաղաքականություն, որը պիտի չեզոքացնի, տապալի Ադրբեջանի այս քաղաքականության էֆեկտիվությունը: Ամեն կրակոց պիտի աշխատի Ադրբեջանի դեմ: Թող մտածեն: Եթե չեն կարողանում, թող դիմեն խելոք մասնագետների, թող նրանք մտածեն՝ ինչ կարող ենք անել թե՛ քաղաքական, և թե՛ ռազմական առումով, որ այս միջադեպերը աշխատեն Ադրբեջանի դեմ: Այդ ժամանակ միայն նա կարող է հազար անգամ մտածել՝ արժի՞ կիրառել այս քաղաքականությունը, թե՞ ոչ: Բայց մենք Ապրիլյան պատերազմից մինչ օրս որևէ բան չենք տեսնում՝ դատարկախոսությունից և հոխորտանքներից բացի: Չտեսանք որևէ դիրքորոշում, հայտարարված որևէ քայլ չիրականացվեց, և Ադրբեջանն էլ դա տեսնում է: Փաստորեն Հայաստանին չեզոքացված է զգում, հիմա իր համոզմամբ՝ իր խնդիրն այն է, որ փորձի լեզու գտնել գերտերությունների հետ և փոխել նրանց դիրքորոշումը: Ադրբեջանի խնդիրը սա է: Բա ի՞նչ պիտի աներ: Այդ բանը պիտի հասկանան այստեղ և սեփական քաղաքականությունը ցուցադրեն:
Խոսում են՝ Բելառուսին հանենք, էս անենք, էն անենք… Ես ամիսներ առաջ եմ ասել, որ անհրաժեշտ է դիրքորոշում ունենալ՝ կապված ՀԱՊԿ-ի ու ԵԱՏՄ-ի հետ, չի կարելի թույլ տալ, որ խորանա Բելառուսի այդ քաղաքականությունը: Եթե թույլ եք տալիս, նա խորացնում է և լուծում է իր հարցերը Հայաստանի հաշվին՝ կրկին Ռուսաստանի հետ: Բելառուսը խնդիրներ ունի Ռուսաստանի հետ, իրենց նախագահը պարզ խոսել է, և օգտագործում են հայկական խնդիրները, մասնավորապես՝ ղարաբաղյան խնդիրը, Ռուսաստանին ինչ-որ բաներ պարտադրելու նպատակով: Հիմա որտե՞ղ է Հայաստանի դիրքորոշումն ու քաղաքականությունը:
