Newsline-ի զրուցակիցն է «Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի» տնօրեն, քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանը.
- Պարո′ն Սարգսյան, օրերս Եվրամիությունը զեկույց հրապարակեց այն մասին, որ Հ այաստանը 2014-ին սահմանափակ առաջընթաց է գրանցել ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների ոլորտներում, որ չի գործում հավաքների ազատության մասին օրենքը, իսկ մամուլի ազատության ոլորտում առաջընթաց չկա: Ինչո՞ւ է ԵՄ-ն նման գնահատականներ տվել:
- Միշտ էլ նման մեկնաբանություններ հնչել են, սա նորություն չէ: Պարզապես հիմա Հայաստանը նոր հարաբերություններ է սկսում Եվրամիության հետ, խոսվում է մայիսին Ռիգայում ԵՄ Արևելյան գործընկերության գագաթաժողովում նորացված փաստաթուղթ ստորագրելու մասին և այլն: Եվրամիության հետ հարաբերությունները վերահաստատելու գործընթաց է նկատվում և ԵՄ զեկույցը կարելի է դիտարկել հենց այս ֆոնին: Կարծում եմ, որ Ռիգային ընդառաջ Եվրամիությունը մեծացնում է իր պահանջները Հայաստանի նկատմամբ, ուստի բավական կոշտ, կոնկրետ գնահատականներ է հնչեցնում ժողովրդավարության վերաբերյալ:
- Հայաստանում անցկացվող «Եվրոպական շաբաթ»-ի ընթացքում ՀՀ-ԵՄ հարաբերությունների վերաբերյալ բավական հստակեցված մոտեցումներ հնչեցին: Ամեն դեպքում Եվրամիության ներկայացուցիչները հայտարարեցին, որ ԵՄ-ն փոխում է իր քաղաքականությունն արևելյան գործընկերության հարցում, որ այսուհետ կլինի անհատական մոտեցում ԱլԳ 6 պետությունների նկատմամբ: Հաշվի առնելով այս հայտարարությունները՝ հնարավո՞ր է, որ Սերժ Սարգսյանին հաջողվի կյանքի կոչել «և-և»-ի քաղաքականությունը և Ռիգայում ՀՀ-ԵՄ միջև նորացված համաձայնագիր կնքվի:
- Դա կախված է միայն անվտանգության խնդրի հետ: ԵՄ-Ռուսաստան ընտրության կամ ավելի ճիշտ ասած՝ բանավեճի առանցքում, անվտանգության հարցն էր, որը, փաստորեն, հիմա Եվրոպան հաշվի է առնելու: Եթե հետևեք նրանց հայտարարություններին, կտեսնեք (ամեն դեպքում ես նման տպավորություն ունեմ), որ Եվրոպան, կարծես, պատրաստակամ է հաշվի առնել ՀՀ-ին անվտանգության երաշխիքներ տալու կարևորությունը: Իսկ ՀՀ հարաբերություններն այս կամ այն կառույցի, կազմակերպության հետ կախված են դրանից: Եթե անվտանգության երաշխիքների հարցում Հայաստանն ու ԵՄ-ն համաձայնության գան, ապա կստորագրվի նոր համաձայնագիրը:
- Եվրամիության կողմից մեզ տրվող անվտանգությունը կարող է լինել ՆԱՏՕ-ի միջոցով: Դուք հավանական համարո՞ւմ եք, որ ՀՀ-ն անդամակցի ՆԱՏՕ-ին, ինչպե՞ս է բավարարվելու անվտանգության ապահովման հարցը:
- ԵՄ-ն չի կոնկրետացնում, թե ի՞նչ նկատի ունի անվտանգության երաշխիքներ ասելով: Չկա հստակություն, չկա հրապարակային տեղեկատվություն՝ բանակցություններ, առաջարկներ եղե՞լ են այդ հարցում, թե՞ ոչ, ի՞նչ պահանջներ կան ԵՄ կողմից մեր նկատմամբ, և ի՞նչ պահանջներ կան մեր կողմից: Մենք ինֆորմացված ենք ակնարկների մակարդակում և ոչ ավելին: Ամեն դեպքում, տեսանելի է, որ նոր փաստաթղթի բանակցությունների կենտրոնում անվտանգության երաշխիքների հարցն է:
- Անդրադառնալով ներքաղաքական կյանքին: Ինչո՞ւ է, ըստ Ձեզ, ձգձգվում սահմանադրական փոփոխություններն անցկացնելու հարցը: Տևական ժամանակ է հարցը քաղաքական օրակագում է, բայց քննարկումներից դուրս այդպես էլ ոչինչ չի արվում, որ դրանք իրականանան, թեև Սերժ Սարգսյանի հրավերն ընդունած կուսակցությունների միջոցով իշխանությունները ցույց տվեցին, որ կա նաև քաղաքական կոնսենսուս:
- Գիտեք, կարծում եմ, որ հենց իշխանությունները չգիտեն՝ ինչ են ուզում: Սերժ Սարգսյանը մի քանի անգամ հայտնել է իր անհամաձայնությունը, ասել է, որ անհասկանալի հարցեր կան, բարձրացրել է այդ անվտանգության հարցը և մի շարք այլ խնդիրներ: Այնպես որ արդեն գաղտնիք չէ, որ պատկերացումները սահմանադրական փոփոխությունների հարցում տարբեր են, որ կասկածներ կան: Գործող վարչակարգը չի կարողանում ինքն իր համար պարզի այդ փոփոխությունների նպատակահարմարությունը, ուստի հարցը օդում կախված է:
- Բայց խոսվում է անգամ այն մասին, որ հնարավոր է ԱԺ-ին ներկայացվի երկու փաստաթուղթ:
-Հնարավոր է, որ ոչ մի փաստաթուղթ էլ չներակայացվի: Գուցե ժամանակին սահմանադրական փոփոխությունների հարցը քաղաքական օրակարգ իջեցնելը ներքին խնդիրներ էր լուծում: Հայաստանում նման պրակտիկա կա չէ՞, որ ինչ-որ մեկը մի գաղափար է նետում, որի շուրջ ամիսներով, տարիներով կեղծ օրակագ է ձևավորվում: Չի բացառվում, որ սահմանադրական փոփոխությունների հարցը կեղծ օրակարգ է եղել ու հիմա իշխանությունները կրակն են ընկել դրա ձեռը, չգիտեն՝ շարունակեն, թե չշարունակեն:
- Կեղծ օրակարգերը, որպես կանոն, որևէ կարևոր հարցից շեղելու նպատակ են հետապնդում: Ի՞նչ խնդիրն էին ուզում քողարկել սահմանադրական փոփոխություններով:
- Ոչ միշտ է կեղծ օրակարգը շեղելու նպատակ հետապնդում, դրանով հնարավոր է, որ իրենք ցանկանում էին վերահսկել, իրենց ձեռքը պահել ներքին քաղաքականությունը: Արհեստական օրակարգ են գցում, դրանից գործընթաց կերտում: Դա համընկավ Եռյակի ակտիվացման հետ, եթե հիշում եք, ու հարցն այդ մասով էլ օգտագործվեց: Նախկինում հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցն էր օրակարագային, հիմա էլ Ցեղասպանության հարցն են բերել, ասում են՝ հենց սա է թիվ մեկ օրակարգը: Եվ քաղաքական հարաբերություններն այլ ուժերի հետ դիտվում են այս կեղծ օրակարգերի միջոցով: Մի օր հարցը կհանեն, կզարմանանք, բա էդ ո՞նց հանեցին, բա ամբողջ օրը սահմանադրական փոփոխություններ էին ասում… Սրանք քաղաքական ուժերի հարաբերվելու թեմաներ են: Քրեաօլիգարխիկ համակարգն իր կյանքով, իր օրակարգերով ապրող երևույթ է ու կապ չունի երկրի բուն խնդիրների հետ: Իրենք իրենց շահերից բխող առաջարկներ են անում, փոփոխություններ են անում ու վերջ: Սա է:
