2019 թվականի դեկտեմբեր ամսին բռնկված համաճարակը ստեղծեց նոր իրողություններ համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի առումով։ Տվյալ իրավիճակով պայմանավորված` մի շարք պետություններ սկսեցին վարել հովանավորչաական քաղաքականություն։ Գլոբալացման հետեւանքով Չինաստանը դարձել էր համաշխարհային տնտեսության մեջ խոշորագույն արտադրողն ու արտահանողը։
Ամերիկայում 2016-ին կայացած նախագահական ընտրություններում Թրամփի հաղթանակը հսկայական փոփոխություններ մտցրեց միջազգային տարբեր ոլորտներում։ ԱՄՆ սկսեց վարել ազգային տնտեսական շահերի վրա հիմնված քաղաքականություն։ Վերանայվեցին ազատ առեւտրի` նախկինում կնքված մի շարք համաձայնագրեր։ Առաջին հերթին` ԱՄՆ-ը վերանայեց հյուսիսամերիկյան ազատ առեւտրի համաձայնագիրը, որը կնքվել էր ԱՄՆ-ի, Կանադայի ու Մեքսիկայի միջեւ։
Թրամփը հաճախ է քննադատության ենթարկում տարբեր պետությունների տնտեսական քաղաքականությունը։ Քաղաքական կոշտ ուղեգծի թիրախում հայտնվեց մասնավորապես Չինաստանը։ Այս համատեքստում էլ ԱՄՆ-ն սկսեց սակագնային քաղաքականություն վարել Եվրոպայի դաշնակից պետությունների հանդեպ։ Եվրոպական տարածաշրջանում Մեծ Բրիտանիան դուրս եկավ Եվրամիության կազմից, որին մնացել է վերջնական պայմանագրի ստորագրումը։
Թրամփի վարչակազմը, ի տարբերություն նախորդ վարչակարգերի, առանձնանում է պրագմատիկ գործելաոճով։ Նրա օրոք ԱՄՆ-ը դուրս եկավ փոքր եւ միջին հեռահարության հրթիռների մասին համաձայնագրից, որը կնքվել էր Ռուսաստանի հետ։ Թրամփի վարչակազմն է, որ սկսեց կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել` կապված Հյուսիսային Կորեայի միջուկային խնդրի հետ: Ի տարբերություն արեւմտյան շատ առաջնորդների, ԱՄՆ նախագահը փորձում է «Մեծ յոթնյակի» կազմ հրավիրել Ռուսաստանի Դաշնությանը, որը դուրս էր մնացել 2014թ. Ղրիմի միավորումից հետո։
Չինաստանի հանդեպ Թրամփի վարչակազմի որդեգրած քաղաքականությունը պայմանավորված է մի քանի հանգամանքներով.
- Ըստ ամերիկյան եւ միջազգային տարբեր գնահատականների, Չինաստանը ձգտում է դառնալ հեգեմոն գերտերություն՝ ձեռնոց նետելով ԱՄՆ-ին.
- Չինաստանը տարեցտարի ավելացնում է իր ռազմական բյուջեն, որը ներկա պահին զիջում է միայն ԱՄՆ-ին.
- Տարբեր գնահատականներով` Չինաստանը հսկայածավալ ներդրումներ է կատարում տնտեսապես ոչ զարգացած երկրներում, ինչը ամերիկացիները դիտում են որպես այդ երկրներում Չինաստանի ազդեցության ուժեղացում.
- Վերջին 30 տարիների ընթացքում Չինաստանը կարողացավ դառնալ կարեւորագույն տնտեսական ուժ, որն այսօր իր ամբողջ կարողականությամբ համեմատելի է միայն ԱՄՆ-ի հետ եւ, շատերի կարծիքով, հավակնում է դառնալ աշխարհաքաղաքական երկրորդ բեւեռ։
Կորոնավիրուսի համաճարակի հետեւանքով պայմանավորված` արտասահմանյան շատ խոշոր ընկերություններ փորձում են իրենց արտադրական ձեռնարկությունները տեղափոխել այլ երկրներ։ Մինչեւ կորոնավիրուսի բռնկումը համաշխարհային տնտեսությունը հիմնված էր ֆինանսաբանկային համակարգի վրա։ Ի հայտ եկած նոր հանգամանքները ստիպում են մի շարք պետությունների` զարկ տալ սեփական արդյունաբերության ու արտադրողականության զարգացմանը, ինչը նրանց թույլ կտա ավելացնել իրենց իրական տնտեսական եկամուտները։
Հովսեփ Եսայան