Շաբաթվա անցուդարձը` մեկնաբանությամբ

Վերջին օրերի բուռն քննարկումների թեման հանրապետության մի շարք մարզպետների «ինքնապարգեւատրումներն» էին: Ամենից արտառոցն այն է, որ մարզպետները շռայլորեն պարգեւատրել են ոչ միայն ընդամենը մի քանի ամիս աշխատած մարդկանց, այլեւ իրենք իրենց: Հանրային մեծ արձագանք առաջացրած խնդիրն արծարծվել է նաեւ Ազգային ժողովում հունվարի 21-ին տեղի ունեցած քննարկման եւ ճեպազրույցի ընթացքում: Լոռու մարզպետ Անդրեյ Ղուկասյանի համար անհասկանալի է պարգեւավճարների շուրջ հանիրավի բարձրացված աղմուկը։ «Ազատության» հետ զրույցում մարզպետն ասել է, որ ամեն ինչ արվել է օրենքի շրջանակում։ Լրագրողների հարցերին ի պատասխան` նույն կարծիքն է փոխանցել նաեւ «Իմ քայլը» խմբակցության ղեկավար Լիլիթ Մակունցը: Ըստ նրա, մարզպետները գործել են օրենքով սահմանված կարգով եւ չեն գերազանցել իրենց լիազորությունները:

…Անշուշտ, մարզպետներն ու մարզպետարանների աշխատողները բոլորի նման իրավունք ունեն արդյունավետ աշխատանքի համար որոշակի ժամանակամիջոցի կտրվածքով ստանալ դրամական խրախուսումներ: Նրանց այդ իրավունքը ոչ ոք չի վիճարկում: Պարզապես մարդիկ ուզում են հասկանալ, թե որքանով բարոյական է, երբ համատարած աղքատության խորապատկերին պաշտոնական անձը նմանատիպ ճոխություն է թույլ տալիս ենթակաների եւ, մանավանդ, ինքն իր հանդեպ: Ո՞ւր մնացին «հեղափոխական» իշխանության` խնայողությունների գնալու մեծադղորդ խոստումները: Ընդդիմադիր «Լուսավոր Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Անի Սամսոնյանի պնդմամբ` հետհեղափոխական շրջանում նման երեւույթ առաջինն արձանագրվել է Երեւանի քաղաքապետարանում եւ, ինչպես տեսնում ենք, արդեն հասել է մարզեր: Այսպես` Արարատի մարզպետ Գարիկ Սարգսյանը, որի ամսական աշխատավարձը 661,4 հազար դրամ է, իրեն եւ մարզպետարանի 15 աշխատակցի պարգեւատրել է պաշտոնական դրույքի 104,5 տոկոսի չափով, որն իր պարագայում կազմել է 691.163 դրամ կամ պարգեւավճարի` օրենքով սահմանված չափից շուրջ 30 հազարով ավելի: Սա, ի դեպ, այն մարզպետն է, որը նոր նշանակված ժամանակ հեծանիվով էր գնում աշխատանքի` ծախսերը նվազեցնելու համար:

Լիաբուռն պարգեւատրողների շարքում են նաեւ Սյունիքի, Վայոց ձորի, Կոտայքի մարզպետները: Ամենահնարամիտն այս եռյակից, թերեւս, Սյունիքի մարզպետ Հունան Պողոսյանն է, որն իրեն ու մարզպետարանի 22 աշխատակցի պարգեւատրել է երկու անգամ՝ տարբեր կարգադրություններով։ Այսպես` Պողոսյանը նույն օրվա մի կարգադրությամբ իրեն պարգեւատրել է 342.740 դրամով, երկրորդ կարգադրությամբ՝ 101.460 դրամով։ Նա ժլատ չի գտնվել նաեւ իր 3 տեղակալների նկատմամբ։ 529.120 դրամ ամսական աշխատավարձ ստացող տեղակալները պարգեւատրվել են մի դեպքում 274.190, մյուս դեպքում՝ 81.170-ական դրամով։ Անի Սամսոնյանը համոզված է, որ մի քանի ամիս աշխատած պաշտոնյաներն ու ծառայողները չեն կարող ստանալ այդպիսի բարձր պաշտոնական դրույքաչափերով պարգեւավճարներ: Չէ՞ որ այն տրվում է ամբողջ մեկ տարվա բարեխիղճ աշխատանքի արդյունքով: Ցավալին այն է, որ կառավարող իշխանության ներկայացուցիչներն այդ ամենում արտասովոր ոչինչ չեն տեսնում: Ավելին` ոմանք փորձում են դա արդարացնել կոռուպցիայի եւ կաշառակերության դեմ պայքարի ներկա դրվածքով: Այն է` քանի որ մարդիկ այլեւս չունեն «կողմնակի եկամուտ», գոնե պարգեւավճարով մասամբ լրացնել «բացը»: Ստացվում է, որ ներկայիս որոշ իշխանավորների ընկալմամբ` պարգեւավճարը ոչ այլ ինչ է, քան կաշառքի այլընտրանք: Կամ, եթե կուզեք, խնամքով փաթեթավորված կոռուպցիա: Իրականում նոր չէ, որ պարգեւավճար հասկացությունը շեղվել է իր նախասկզբնական իմաստից` յուրաքանչյուր առանձին անհատի լավ աշխատանքի խրախուսման ձեւից վերածվելով տվյալ աշխատանքային անձնակազմի անխտիր բոլոր անդամներին որոշակի գումար բաժանելու գործընթացի, ինչը` ըստ էության, բնորոշ է նպաստ հասկացությանը: Այսինքն՝ տեղի է ունեցել իմաստի պարզ խեղաթյուրում: Իսկ ցանկացած խեղաթյուրում իր հիմքում անձնական շահ է պարունակում: Երեւանի քաղաքապետարանի մասին «Լուսավոր Հայաստանի» պատգամավորի ակնարկը պատահական չէ: Քաղաքապետ Հայկ Մարությանը` խախտելով օրենքը, հրաժարվել էր հրապարակել քաղաքապետարանում տրված պարգեւավճարների ցանկը:

Եթե բարձրաստիճան պաշտոնյան ջանում է հանրության աչքից հեռու պահել իր աշխատակիցների կամ անձամբ իր ֆինանսական շահագրգռությանն առնչվող որեւէ տվյալ՝ նշանակում է ինչ-որ բան այնպես չէ:

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով մեկնել է Շվեյցարիա՝ մասնակցելու հունվարի 22-ից մեկնարկած Դավոսի համաշխարհային տնտեսական համաժողովին, որի շրջանակում երկկողմ հանդիպումներ է ունեցել արտերկրի գործընկերների հետ: Բրազիլիայի նախագահ Ժաիր Բոլսոնարուի, Լյուքսեմբուրգի վարչապետ Քսավյե Բեթելի եւ Եգիպտոսի վարչապետ Մուստաֆա Մադբուլիի հետ ՀՀ վարչապետի` առանձին-առանձին հանդիպումների ընթացքում քննարկվել են մի շարք ոլորտներում փոխգործակցության օրակարգային հարցեր: Երկուստեք կարեւորվել են մասնավորապես առեւտրատնտեսական, ներդրումային եւ գործարար կապերի ընդլայնումը, բարեկամական հարաբերությունների ամրապնդումը:

«Արմենպրեսի» հաղորդմամբ` նույն օրը Դավոսում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ ֆորմալ հանդիպում է անցկացրել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ: Այդ մասին ֆեյսբուքյան իր էջում նա գրել է. «Մտքեր փոխանակեցինք բանակցային գործընթացի ընթացիկ իրավիճակի եւ հետագա քննարկումների մասին: Հանդիպումը տեւեց մոտ ժամուկես»:

…Դատելով Փաշինյանի դավոսյան հանդիպումների մասին զանգվածային լրատվամիջոցների հրապարակումներից, կարելի է արձանագրել, որ ՀՀ վարչապետի աշխատանքային այցի հիմնական առանցքը ներդրումային համատեղ ծրագրերի իրականացման հեռանկարն է: Կամ՝ քաղաքականին զուգահեռ նաեւ տնտեսական բաղադրիչի կարեւորումը: Այս գաղափարը լիովին համահունչ է Հայաստանում տեղի ունեցած քաղաքական հեղափոխությունը տնտեսականի վերածելու՝ կառավարության ծրագրին: Թերեւս այդ նպատակն ունեին հունվարի 22-ի առավոտյան հանդիպումները «Միթսուբիշի Հեվի Ինդասթրիս» ընկերության խորհրդի անդամ Քրիստինա Ահմաջյանին, ապա Ճապոնիայի միջազգային համագործակցության գործակալության (JICA) նախագահ Շինիչի Կիտաոկային: Ահմաջյանի հետ հանդիպմանը վարչապետը նշել է, որ ՀՀ կառավարությունը հետաքրքրված է «Միթսուբիշի Հեվի Ինդասթրիս» ընկերության հետ համագործակցությամբ եւ Հայաստանում վերջինիս հնարավոր գործունեությամբ: Փաշինյանի խոսքով՝ դա թույլ կտա մեծ փոփոխություններ կատարել տնտեսական ոլորտում, որտեղ առկա է տեխնոլոգիական զարգացման մեծ ներուժ: Քրիստինա Ահմաջյանը կարեւորել է Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացները ներդրումային նոր ծրագրերի ներգրավման առումով եւ պատրաստակամություն է հայտնել օժանդակել ճապոնական ընկերությունների հետ կապեր հաստատելու գործում: Նա նշել է, որ առաջիկայում պատրաստվում է հետագա համագործակցության նպատակով այցելել Հայաստան:

Այնուհետեւ Նիկոլ Փաշինյանը եւ Շինիչի Կիտաոկան քննարկել են JICA-ի կողմից Հայաստանում իրականացվող ծրագրերի ընթացքին ու ուղղություններին, ինչպես նաեւ համագործակցության խորացման վերաբերող հարցեր: Փաշինյանն ընդգծել է, որ հայկական կողմը շահագրգռված է ընդլայնել համագործակցությունը JICA-ի հետ եւ ձեռնարկել անհրաժեշտ քայլեր` փոխշահավետ նոր ծրագրեր իրականացնելու եւ փոխգործակցության նոր ուղղություններ նախատեսելու համար: Շինիչի Կիտաոկան իր հերթին շեշտել է, որ իրականացվող բոլոր ծրագրերը կրելու են շարունակական բնույթ: Նա նշել է, որ առաջիկայում Հայաստան է այցելելու JICA-ի փորձագիտական խումբը` փոխգործակցության հեռանկարներն ու նոր ուղղությունները ուրվագծելու համար: Զրուցակիցները կարեւորել են Ճապոնիայի հետ առեւտրատնտեսական կապերի խորացումը՝ հաշվի առնելով, որ առկա է զարգացման մեծ ներուժ:

Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է նաեւ «eBay» ընկերության փոխնախագահ Գեթի Ֆոսթերի հետ` կարեւորելով ինտերնետ-աճուրդային ընկերության գործունեությունը եւ նշելով, որ այն համահունչ է տեղի ունեցող տեխնոլոգիական տրանսֆորմացիային: Կառավարության ղեկավարը հավելել է, որ ինտերնետ-առեւտրի, էլեկտրոնային վճարումների ու հեռահաղորդակցության ոլորտում eBay-ի գործունեությունը մեծ պահանջարկ ունի մեր երկրում, եւ ցանկալի է համարել ՀՀ-ում վերջինիս կողմից մատուցվող ծառայությունների ընդլայնումը: Գեթի Ֆոսթերը պատրաստակամություն է հայտնել այցելել Հայաստան` մեր երկրում eBay-ի գործունեության հեռանկարներն ու ներդրումային ծրագրերի իրականացման հնարավորությունները քննարկելու համար:

Քննարկումները՝ քննարկումներ, բայց պետք է խոստովանենք, որ ներդրողն առայժմ չի շտապում գալ Հայաստան: Նախորդ վարչակագի օրոք դրա պատճառները բոլորիս հայտնի էին: Հիմա, երբ նոր, փոփոխված իրավիճակում ներդրումային միջավայրը ձեռք է բերել որոշակի գրավչություն եւ, ամենակարեւորը, զերծ է կոռուպցիոն ռիսկերից՝ մի փոքր անհասկանալի է. ներքին կայունությո՞ւնն է պատճառը, թե՞, այնուամենայնիվ, արցախյան խնդրի առնչությամբ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների անորոշությունը: Կամ, միգուցե, ավելի՞ խորքային խնդիրներ կան: Ամեն դեպքում փաստը մնում է փաստ, որ պոտենցիալ ներդրողը չի շտապում բացել դրամապանակը: Եվ դա լրջորեն մտորելու տեղիք է տալիս:

Մեկնաբանեց Գեւորգ Լալայանը

Միջազգային մամուլ

Վենեսուելան այժմ երկու նախագահ ունի

 The New York Times-ը գրում է, որ Վենեսուելայի նախագահ Նիկոլաս Մադուրոն իր իշխանությունը կորցնելու լրջագույն վտանգի առաջ է կանգնել այն բանից հետո, երբ ընդդիմության առաջնորդ Խուան Գուաիդոն մայրաքաղաքի փողոցում հավաքված հազարավոր կողմնակիցների դիմաց կանգնած` իրեն հայտարարեց որպես երկրի օրինական նախագահ՝ աջակից կառավարությունների աճող թվի խորապատկերին, այդ թվում Թրամփի վարչակազմի: 

Bloomberg-ը հաղորդում է, որ ԱՄՆ-ն եւ այլ պետություններ՝ ներառյալ Կանադան, Արգենտինան, Բրազիլիան, Կոլումբիան եւ Պանաման, պաշտոնապես ճանաչել են ընդդիմության առաջնորդ Խուան Գուաիդոյին` որպես Վենեսուելայի օրինական ղեկավար այն բանից հետո, երբ իշխող վարչակարգի դեմ բողոքներն ընդլայնվել եւ նոր թափ են ստացել: 

The Washington Post-ը գրում է, որ Մադուրոն անմիջապես հանդես է եկել ԱՄՆ-ի հետ «դիվանագիտական եւ քաղաքական հարաբերությունները» խզելու մասին հայտարարությամբ եւ պահանջել, որպեսզի ամերիկյան դիվանագետները 72 ժամվա ընթացքում հեռանան երկրից: 

Սակայն, պարբերականի փոխանցմամբ, Խուան Գուաիդոն կոչ է արել դիվանագետներին մնալ: Իսկ չորեքշաբթի օրն իր ելույթում ԱՄՆ պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն նշել է, որ Թրամփի ղեկավարությունն ուշադրություն չի դարձնում Մադուրոյի պահանջին եւ կոչ է արել վենեսուելական զինված ուժերին ձեռնպահ մնալ ամերիկյան անձնակազմը վտանգելուց` հավելելով, որ հակառակ դեպքում ԱՄՆ-ն կարձագանքի «համապատասխան գործողություններով»: 

Ավելի վաղ, այն հարցին, թե արդյոք դիտարկվում է ռազմական ուժի կիրառման հնարավորությունը, Թրամփն ասել է. «Մենք ոչինչ չենք դիտարկում, բայց սեղանին դրված են բոլոր տարբերակները»,-հաղորդում է Washington Post-ը:

Պատրաստեց Մարինա Մուրադյանը