Մոնթե Մելքոնյան, «Պայքարելու իրավունքը», աշխատությունների, հոդվածների եւ նամակների ժողովածու, կազմող՝ Մարգար Մելքոնյան, խմբագիր՝ Արամ Թոփչյան, առաջաբանը՝ Սեդա Գպրանյանի, 296 էջ, «Վերնատուն», 2021թ.:

«Պայքարելու իրավունքը» ամփոփում է Մոնթե Մելքոնյանի կարեւոր աշխատությունները, հոդվածներն ու նամակները, որոնք հեղինակել է 1981-91 թվականներին՝ ընդհատակի եւ բանտարկության, ինչպես նաեւ Արցախյան շարժման ու Հայաստանի անկախացման տարիներին:

Ընտրանին շոշափում է Արցախյան հարցին, Հայաստանի բաժանմանը, Թուրքիայում պարփակված հայոց հայրենիքի ազատագրմանը, այդ հողերում սփյուռքահայերի վերաբնակեցմանն ու քաղաքական ինքնիշխանության հաստատմանն առնչվող թեմաներ, որոնք Մոնթեն ուսումնասիրում է մեթոդաբանական, ռազմավարական, կազմակերպչական դիտանկյուններից՝ հիմքում ունենալով հայերի ինքնորոշման իրավունքի մասին իր անխախտ համոզումները։

Առանձին գլխում զետեղված են հեղինակի գրառումները արցախյան հարցի շուրջ՝ գրված շարժման առաջին փուլում՝ 1988-ին: Գրքում քննադատաբար փակագծեր են բացվում նաեւ Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի գործունեության եւ նպատակների վերաբերյալ։ Հայաստանի ազգային հերոսի գրած նամակների, հուշերի եւ հոդվածների հավաքածուն կազմել է նրա եղբայրը Մարգար Մելքոնյանը: Առաջին անգամ հրատարակվել է 1993 թվականին՝ անգլերեն։

Շապիկին Մոնթե Մելքոնյանն է Քարվաճառի ազատագրումից առաջ, 1993 թ. ապրիլ, լուսանկարիչ՝ Զավեն Խաչիկյան։